Stappen in het socratisch gesprek
Een socratisch gesprek bestaat uit een aantal stappen.
Thema
De deelnemers bepalen samen over welk thema ze het willen hebben.
Vraag
Aan de hand van het thema formuleren zij een uitgangsvraag.
Voorbeeld
Bij deze algemene uitgangsvraag zoekt iedereen een concreet voorbeeld uit de eigen levenservaring, iets wat hij of zij zelf heeft meegemaakt. De groep kiest het meest geschikte voorbeeld uit.
Verheldering voorbeeld
De deelnemers onderzoeken samen het voorbeeld. Ze stellen vragen aan de voorbeeldgever, leven zich in de situatie in en vragen goed door, om het voorbeeld zo helder mogelijk te krijgen.
Kernbewering
De voorbeeldgever formuleert het cruciale moment in zijn/haar voorbeeld – ook wel het hittepunt genoemd – in een kernbewering. Dat is een concrete bewering in de vorm: 'Toen...(hittepunt)... deed/dacht/voelde ik...want...')
Rechtvaardiging bewering
De voorbeeldgever geeft zijn/haar rechtvaardiging voor deze bewering. Dat zijn de motieven voor het handelen en de argumenten voor de kernbewering. Wat betekenen deze voor de beantwoording van de vraag?
Opschrijven
Opschrijven van kernbewering en rechtvaardiging op bord of flipover.
Ieders kernbewering
Alle deelnemers verplaatsen zich in de situatie van de voorbeeldgever. Wat zie je jezelf doen/ervaren/denken in deze situatie? Op grond waarvan? Iedereen formuleert de eigen variant op de kernbeweging, met rechtvaardiging.
Gezamenlijk onderzoek naar rechtvaardigingen
De deelnemers bespreken elkaars kernbeweringen en rechtvaardigingen om tot onderling begrip te komen.
Achterliggende waarden/antwoord op de uitgangsvraag
De deelnemers zoeken samen naar achterliggende waarden en principes, waaruit de rechtvaardigingen voortkomen. Welke waarden staan tegenover elkaar? Waar is sprake van consensus? Eventueel geeft iedere deelnemer een beredeneerd antwoord op de uitgangsvraag.
Terugblik en evaluatie
Terugkijken op het gesprek. Wat beviel je, wat kun je ermee, wat vond je lastig?